Είχε έρθει και η σειρά μου να πληρώσω την ετήσια συνδρομή σε μία απ'τις ιστορικότερες εφημερίδες της Πόλης. Είχα την επιλογή να πληρώσω μέσω τραπέζης μα δεν συμπαθώ καθόλου αυτές τις απρόσωπες συναλλαγές. Σκέφτηκα πως θα ήταν καλύτερα να γνωρίσω από κοντά τους σπουδαίους εκείνους ανθρώπους και να μιλήσω μαζί τους για πολλά και διάφορα θέματα. Έτσι βρέθηκα πριν μερικές μέρες στα γραφεία της δεύτερης παλαιότερης εφημερίδας ολάκερης της Τουρκίας! Στα γραφεία της Απογευματινής της Πόλης.
Μπήκα στον διάδρομο του Suriye Pasajı και χτύπησα την τζαμένια πόρτα των γραφείων. Ένω αρχικά περίμενα να αντικρίσω τον Μηνά Βασιλειάδη, αντ'αυτού την πόρτα άνοιξε ο πατέρας του, Μιχάλης.
-"Καλημέρα σας,τι κάνετε;", τον ρώτησα.
-"Ότι θέλω κάνω!", απάντησε εκείνος με ένα πλατύ χαμόγελο να στολίζει το πρόσωπό του και η σπιρτάδα των ματιών του να ακτινοβολεί ζωντάνια και σβελτάδα σκέψης.
Έτσι λοιπόν γνώρισα τον Ρωμιό δημοσιογράφο, που βρίσκεται πίσω από την διεύθυνση και έκδοση της Απογευματινής της Πόλης από το 2003.
Μόλις κάθησα, η ματιά μου περιεργάστηκε το γραφείο, τους τοίχους που διακοσμούνταν με εξώφυλλα από διάφορες εποχές μα και μερικές φωτογραφίες Ρωμιών.
-"Ποιοί είναι αυτοί κύριε Μιχάλη;", ρώτησα.
Τότε ο κύριος Βασιλειάδης μου μίλησε απλά και περιεκτικά για όλα τα σημαντικά πρόσωπα που πέρασαν από την κεφαλή της εφημερίδας. Πως από τους θείους του και τον Οδυσσέα Κρυσταλλίδη που ήταν ειδικός σε θέματα τυπογραφικού εξοπλισμού, ξεκίνησε η έκδοση της εφημερίδας το 1925. Αρχισυντάκτης τα πρώτα 2 χρόνια ήταν ο σπουδαίος και μαχητικός Καβαλιέρος Μαρκουίζος.
Ειδικά για την περίπτωση του Μαρκουίζου, το στόμα του Μιχάλη Βασιλειάδη έσταζε πραγματικά μέλι. Σε μία εποχή που ο εθνικισμός στην Τουρκία έπιανε κορυφή, ο Μαρκουίζος έγραφε αδιάλλακτα γιά όσα διαδραματιζόνταν γύρω του. Οι πιέσεις που ασκούνταν στην Απογευματινή ήταν ανυπόφορες και έτσι ο Μαρκουίζος εξαναγκάστηκε σε παραίτηση.
Τον διαδέχτηκε ο κύριος Γιαβερίδης που ήξερε να ελίσεται καλύτερα και πιό διπλωματικά ώστε να μην προκαλεί όσο ο προκάτοχός του. Έτσι η εφημερίδα γλύτωσε το κλείσιμο σε εποχές τόσο δύσκολες για τον Ελληνισμό της Πόλης.
Το 1979 οι αδερφοί Αδόσογλου ανέλαβαν την διαχείρηση της Απογευματινής και το 2002 ύστερα από τον θάνατο του Γεωργίου Αδόσογλου η ιδιοκτησία κληρονομήθηκε από την Ευσεβία Αδόσογλου.
Μέσα από την κυκλοφορία της Απογευματινής, μπορούμε να διαπιστώσουμε όχι μόνο την ακμή και την παρακμή της εφημερίδας μα και την πληθυσμιακή ακμή και παρακμή της Ρωμιοσύνης.
Στην δεκαετίες του '20 και του '30 οι πωλήσεις έφταναν ώς και τα 30000 έντυπα ημερησίως. Μάλιστα εκτός από την Ρωμέικες οικογένειες, αναγνώστες ήταν και Τούρκοι που είχαν εγκαταλείψει την Ελλάδα, ύστερα και από την Συνθήκη της Λωζάννης. Πολλοί από αυτούς, μην γνωρίζοντας άλλη γλώσσα απ'την ελληνική, είχαν σαν μοναδικό μέσο ενημέρωσης τούτη την εφημερίδα.
Με το πέρασμα των δεκαετιών και την καταστροφική συρρίκνωση του Ελληνισμού της Πόλης φτάσαμε στο 2002 όπου η εφημερίδα ίσα που έφτανε τα 80 φύλλα την ημέρα.
Η συρρίκνωση αυτή αποτυπώνεται και στα γραφεία της Απογευματινής που η σημερινη έκταση καλύπτεται από περίπου 20 τ.μ.. Κάποτε εκτός από ένα μεγάλο μέρος του ισογείου του μεγάρου, υπήρχαν γραφεία στο πρώτο όροφο καθώς και μεγάλη έκταση στο υπόγειο. Ο αρχικός εξοπλισμός που εκτυπώνονταν τα έντυπα που ενημέρωναν χιλιάδες οικογένειες Ρωμιών έχει μεταφερθεί στο Μουσείο Τύπου της Πόλης όπου και εκτίθεται.
Η αυταπάρνηση είναι κύριο χαρακτηριστικό των Ρωμιών. Το ίδιο και η επιμονή, το φιλότιμο και το μεράκι. Εκεί λοιπόν που η Απογευματινή βρέθηκε μία ανάσα πρίν τον αφανισμό, ο Μιχάλης Βασιλειάδης και ο γιός του Μηνάς κατάφεραν να αποφύγουν το μοιραίο. Με επίμονες προσπάθειες, σωστή προβολή του προβλήματος και εισαγωγή καινοτομιών, υπήρξε ανταπόκριση από την τουρκική κοινωνία μα και η ηλεκτρονική έκδοση των εντύπων βοήθησε έτσι ώστε η εφημερίδα να κατάφερει να ορθοπηδήσει κάπως και να αποφύγει το κλείσιμο.
Καθώς συνομιλούσα με τον κύριο Μιχάλη, στην παρέα μας προσθέθηκε και ένα ζευγάρι επισκεπτών απ΄την Αθήνα. Μου έκανε εντύπωση και πήρα τρομερή χαρά όταν η γυναίκα με αναγνώρισε γιατί όπως μου είπε παρακολουθεί το ΤΙ ΧΑΜΠΕΡΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΛΗ;! Δεν στέκομαι καθόλου στο γεγονός ότι με αναγνώρισε γιατί είμαι ταπεινός και είναι το τελευταίο πράγμα που μ'ενδιαφέρει. Εκείνο που τόσο πολύ με χαροποίησε ήταν το γεγονός ότι εκτιμάται πάρα πολύ το μεράκι και οι αμέτρητες ώρες που επενδύω εδώ.
Έτσι λοιπόν οι τρείς μας πλέον μείναμε να απολαύσουμε τα λόγια και τις παρατηρήσεις του κυρίου Μιχάλη.
Παρ'ότι μπορεί κανείς να συμφωνεί ή να διαφωνεί με όσα λέει, παρ'όλα αυτά ο λόγος του σε συνεπαίρνει! Παρακολουθώντας τον να μιλάει, ήταν σαν να περνούσαν εικόνες μπροστά από τα μάτια μου. Εικόνες από περιόδους που έζησε, τα όσα είδε και τους ανθρώπους που σημάδευσαν εκείνες τις εποχές. Το τηλέφωνό του χτυπούσε αρκετά συχνά και κάθε φορά που μας διέκοπτε, απ'το μυαλό μου περνούσε η δημοσιογραφική ρήση: Οι εξελίξεις τρέχουν.
Το γεγονός πως οι ώρες στα γραφεία της Απογευματινής πέρασαν σαν δεκάλεπτα, δείχνει το πόσο ενδιαφέροντα πράγματα είχε να πεί, πάντα με εύστοχο σχολιασμό και άποψη από πρώτο χέρι.
Δε θα σας γράψω, την ήδη εκατοντάδες φορές, αναρτημένη και αναμασημένη προτροπή να τρέξετε όλοι για εγγραφές ώστε να βοηθήσετε στην βελτίωση της οικονομικής κατάστασης της εφημερίδας. Κατά κάποιον τρόπο,ειδικά στο διαδύκτιο αναπαράχθηκε με διάθεση: Ελεήστε τον φτωχό.
Οι άνθρωποι αυτοί δεν ζητάνε ούτε ελεημοσύνη, ούτε είναι τίποτα κακομοίρηδες. Οι άνθρωποι αυτοί είναι Ρωμιοί!!!
Σε τούτη την ανάρτηση θα σας δώσω μόνον το e-mail της Απογευματινής για επικοινωνία μαζί τους (apo.istanbul@gmail.com) και για ότι εσείς θεωρείτε σωστό και πρέπον να πράξετε. Εξάλλου σε τουτή την εθνοκτονία που συντελείται με διαφόρους τρόπους στην πατρίδα, θα ήταν άκομψο να προτρέψω κάτι διαφορετικό.
Βγαίνοντας, έπειτα από ώρες, από τα γραφεία της Απογευματινής, μόνο χαρούμενος θα μπορούσα να είμαι που πέρασα εκεί το πρωινό μου. Εύχομαι ολόψυχα στην οικογένεια Βασιλειάδη να συνεχίσει το σπουδαίο αυτό έργο που επιτελεί και να παραμείνουν και οι δύο τους ακούραστοι, προσφέροντας ενημέρωση στους Ρωμιούς και όλους εμάς του υπολοίπους. Η εφημερίδα τους δεν είναι απλά ένα ενημερωτικό έντυπο, μα ένα αναπόσπαστο κομμάτι της Ρωμιοσύνης. Εξάλλου «Ουδείς γεννάται, ουδείς αποθνήσκει άνευ της Απογευματινής».
Το μόνο αρνητικό σε τούτο το πρωινό ήταν η απουσία του Μηνά. Την επόμενη φορά όμως είμαι σίγουρος πως θα τον συναντήσω και αυτόν.
Μπήκα στον διάδρομο του Suriye Pasajı και χτύπησα την τζαμένια πόρτα των γραφείων. Ένω αρχικά περίμενα να αντικρίσω τον Μηνά Βασιλειάδη, αντ'αυτού την πόρτα άνοιξε ο πατέρας του, Μιχάλης.
-"Καλημέρα σας,τι κάνετε;", τον ρώτησα.
-"Ότι θέλω κάνω!", απάντησε εκείνος με ένα πλατύ χαμόγελο να στολίζει το πρόσωπό του και η σπιρτάδα των ματιών του να ακτινοβολεί ζωντάνια και σβελτάδα σκέψης.
Έτσι λοιπόν γνώρισα τον Ρωμιό δημοσιογράφο, που βρίσκεται πίσω από την διεύθυνση και έκδοση της Απογευματινής της Πόλης από το 2003.
 |
| Φωτογραφίες και φυλλάδες διακοσμούν τους τοίχους των γραφείων της Απογευματινής |
-"Ποιοί είναι αυτοί κύριε Μιχάλη;", ρώτησα.
Τότε ο κύριος Βασιλειάδης μου μίλησε απλά και περιεκτικά για όλα τα σημαντικά πρόσωπα που πέρασαν από την κεφαλή της εφημερίδας. Πως από τους θείους του και τον Οδυσσέα Κρυσταλλίδη που ήταν ειδικός σε θέματα τυπογραφικού εξοπλισμού, ξεκίνησε η έκδοση της εφημερίδας το 1925. Αρχισυντάκτης τα πρώτα 2 χρόνια ήταν ο σπουδαίος και μαχητικός Καβαλιέρος Μαρκουίζος.
Ειδικά για την περίπτωση του Μαρκουίζου, το στόμα του Μιχάλη Βασιλειάδη έσταζε πραγματικά μέλι. Σε μία εποχή που ο εθνικισμός στην Τουρκία έπιανε κορυφή, ο Μαρκουίζος έγραφε αδιάλλακτα γιά όσα διαδραματιζόνταν γύρω του. Οι πιέσεις που ασκούνταν στην Απογευματινή ήταν ανυπόφορες και έτσι ο Μαρκουίζος εξαναγκάστηκε σε παραίτηση.
Τον διαδέχτηκε ο κύριος Γιαβερίδης που ήξερε να ελίσεται καλύτερα και πιό διπλωματικά ώστε να μην προκαλεί όσο ο προκάτοχός του. Έτσι η εφημερίδα γλύτωσε το κλείσιμο σε εποχές τόσο δύσκολες για τον Ελληνισμό της Πόλης.
Το 1979 οι αδερφοί Αδόσογλου ανέλαβαν την διαχείρηση της Απογευματινής και το 2002 ύστερα από τον θάνατο του Γεωργίου Αδόσογλου η ιδιοκτησία κληρονομήθηκε από την Ευσεβία Αδόσογλου.
 |
| Ρωμιοί που συνέδεσαν την ζωή τους με την Απογευματινή |
Στην δεκαετίες του '20 και του '30 οι πωλήσεις έφταναν ώς και τα 30000 έντυπα ημερησίως. Μάλιστα εκτός από την Ρωμέικες οικογένειες, αναγνώστες ήταν και Τούρκοι που είχαν εγκαταλείψει την Ελλάδα, ύστερα και από την Συνθήκη της Λωζάννης. Πολλοί από αυτούς, μην γνωρίζοντας άλλη γλώσσα απ'την ελληνική, είχαν σαν μοναδικό μέσο ενημέρωσης τούτη την εφημερίδα.
Με το πέρασμα των δεκαετιών και την καταστροφική συρρίκνωση του Ελληνισμού της Πόλης φτάσαμε στο 2002 όπου η εφημερίδα ίσα που έφτανε τα 80 φύλλα την ημέρα.
Η συρρίκνωση αυτή αποτυπώνεται και στα γραφεία της Απογευματινής που η σημερινη έκταση καλύπτεται από περίπου 20 τ.μ.. Κάποτε εκτός από ένα μεγάλο μέρος του ισογείου του μεγάρου, υπήρχαν γραφεία στο πρώτο όροφο καθώς και μεγάλη έκταση στο υπόγειο. Ο αρχικός εξοπλισμός που εκτυπώνονταν τα έντυπα που ενημέρωναν χιλιάδες οικογένειες Ρωμιών έχει μεταφερθεί στο Μουσείο Τύπου της Πόλης όπου και εκτίθεται.
 |
| Τα γραφεία της Απογευματινής |
Έτσι λοιπόν οι τρείς μας πλέον μείναμε να απολαύσουμε τα λόγια και τις παρατηρήσεις του κυρίου Μιχάλη.
Παρ'ότι μπορεί κανείς να συμφωνεί ή να διαφωνεί με όσα λέει, παρ'όλα αυτά ο λόγος του σε συνεπαίρνει! Παρακολουθώντας τον να μιλάει, ήταν σαν να περνούσαν εικόνες μπροστά από τα μάτια μου. Εικόνες από περιόδους που έζησε, τα όσα είδε και τους ανθρώπους που σημάδευσαν εκείνες τις εποχές. Το τηλέφωνό του χτυπούσε αρκετά συχνά και κάθε φορά που μας διέκοπτε, απ'το μυαλό μου περνούσε η δημοσιογραφική ρήση: Οι εξελίξεις τρέχουν.
Το γεγονός πως οι ώρες στα γραφεία της Απογευματινής πέρασαν σαν δεκάλεπτα, δείχνει το πόσο ενδιαφέροντα πράγματα είχε να πεί, πάντα με εύστοχο σχολιασμό και άποψη από πρώτο χέρι.
 |
| Ο κύριος Μιχάλης Βασιλειάδης στο γραφείο του |
Οι άνθρωποι αυτοί δεν ζητάνε ούτε ελεημοσύνη, ούτε είναι τίποτα κακομοίρηδες. Οι άνθρωποι αυτοί είναι Ρωμιοί!!!
Σε τούτη την ανάρτηση θα σας δώσω μόνον το e-mail της Απογευματινής για επικοινωνία μαζί τους (apo.istanbul@gmail.com) και για ότι εσείς θεωρείτε σωστό και πρέπον να πράξετε. Εξάλλου σε τουτή την εθνοκτονία που συντελείται με διαφόρους τρόπους στην πατρίδα, θα ήταν άκομψο να προτρέψω κάτι διαφορετικό.
Βγαίνοντας, έπειτα από ώρες, από τα γραφεία της Απογευματινής, μόνο χαρούμενος θα μπορούσα να είμαι που πέρασα εκεί το πρωινό μου. Εύχομαι ολόψυχα στην οικογένεια Βασιλειάδη να συνεχίσει το σπουδαίο αυτό έργο που επιτελεί και να παραμείνουν και οι δύο τους ακούραστοι, προσφέροντας ενημέρωση στους Ρωμιούς και όλους εμάς του υπολοίπους. Η εφημερίδα τους δεν είναι απλά ένα ενημερωτικό έντυπο, μα ένα αναπόσπαστο κομμάτι της Ρωμιοσύνης. Εξάλλου «Ουδείς γεννάται, ουδείς αποθνήσκει άνευ της Απογευματινής».
Το μόνο αρνητικό σε τούτο το πρωινό ήταν η απουσία του Μηνά. Την επόμενη φορά όμως είμαι σίγουρος πως θα τον συναντήσω και αυτόν.
Πολύ ωραία ανάρτηση, ιστορικής σημασίας με ενδιαφέρουσες πληροφορίες.
ΑπάντησηΔιαγραφήΘοδωρή γεια χαρά !
ΑπάντησηΔιαγραφήΧαίρομαι ιδιαίτερα για το θέμα που διάλεξες ,για άλλη μια φορά με ξάφνιασες πολύ ευχάριστα. Σχεδόν ανελλιπώς την διάβαζα καθημερινώς τουλάχιστον δέκα χρόνια από το 1967. Είναι νομίζω η παλαιότερη εφημερίδα στην Τουρκία, μαζί με την Τζουμχουριέτ. Διάβαζα πρώτο απ΄όλα το μότο της εφημερίδας που υιοθέτησε ο αρχισυντάκτης ο Καβαλιέρος Μαρκουΐζος από το 1927 «Αι νέαι εποχαί επιβάλλουσι και νέα καθήκοντα» του Βίκτωρ Ουγκώ το οποίο το διατηρεί μέχρι σήμερα ολόκληρα 87 χρόνια. Οι πολίτες από την Απογευματινή και από την άλλη την εφημερίδα Εμπρός μάθαιναν όλα τα νέα ,ακόμη και αγγελίες γεννήσεων, βαπτίσεων, γάμων, θανάτων και μνημόσυνων της εκεί ελληνικής μειονότητας, όπως επίσης νέα και αναλύσεις ελληνοτουρκικών σχέσεων. Από το 1927 o Γρηγόριος Γιαβερίδης που ανέλαβε την αρχισυνταξία μέχρι τον θάνατό τούτο 1979 εργάστηκε νύχτα και ημέρα. Οπότε περνούσα από το Suriye Pasaji τον έβλεπα σκυφτό να γράφει και να διορθώνει. Αλλά και ο ιατρός ο Γ. Αδόσογλου έδωσε την ψυχή του αφού τα τελευταία δέκα χρόνια κλινήρης από το σπίτι του είχε την επιμέλεια της.
Ο πολίτης Μ. Βασιλειάδης επέστρεψε στη Πόλη, αφού στην Ελλάδα κυκλοφορούσε την μηνιαία εφημερίδα ΕΠΤΑΛΟΦΟΣ , μια πολύ προσεγμένη έκδοση για μερικά χρόνια, και ανέλαβε το 2003 την Απογευματινή η οποία τελικά σώθηκε με τις προσπάθειες Ελλήνων, Ρωμιών και Τούρκων. Το εντυπωσιακό στοιχείο είναι πάντως πως στην Τουρκία κινητοποιήθηκαν χιλιάδες άνθρωποι για να "σωθεί" η Απογευματινή. Δεκάδες τούρκοι έγιναν συνδρομητές στην εφημερίδα χωρίς να γνωρίζουν ελληνικά!
Πολλοί φοιτητές από την Πόλη, και όχι μόνο, με την προτροπή μάλιστα καθηγητών τους, με επικεφαλής το πανεπιστήμιο Bilgi, γράφτηκαν συνδρομητές της 'Απογευματινής' δίχως καν να γνωρίζουν Ελληνικά, απλά και μόνο για να τη στηρίξουν. Φοιτητές από το Marmara Universitesi στήριξαν το ΟΧΙ ΣΤΟ ΚΛΕΙΣΙΜΟ ΤΗΣ ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗΣ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ στο Twitter.Το ίδιο και ο blogger ο Αγγελής στο blog του Angelis and the Istanbul προέτρεψε την εγγραφή συνδρομητών.
Ευχαριστώ ιδιαίτερα Θοδωρή για την τόσο ενδιαφέρουσα προσπάθεια σου στην ανάδειξη των πολλών και σημαντικών θεμάτων που αντιμετωπίζει η ομογένεια της Πόλης.
Πάντα να είσαι γερός και δυνατός.
Γιώργος
Γειά σου Θοδωρή,
ΑπάντησηΔιαγραφήπολύ ενδιαφέρουσα ανάρτηση! Είχα παρακολουθήσει τις δημοσιεύσεις για τη σωτηρία της Απογευματινής από τα μπλόκ που αναφέρει και ο φίλος παραπάνω, όπως και από άλλους μπλόκερ στην Ελλάδα. Μια πολύ όμως καλή και ενδιαφέρουσα ιδέα είναι η επίσκεψη στα γραφεία τους, στο επόμενο ταξίδι. Νάσαι καλά, καλή δύναμη, καλή συνέχεια.
Πόπη-Λάρισα
Είστε όλοι σας υπέροχοι.Θεωρώ ότι άξιζε να υπάρξει μία ανάρτηση για τους σπουδαίους αυτούς ανθρώπους μα και για το έργο τους.Με σύντομες πληροφορίες και με τον απαραίτητο σεβασμό.
ΑπάντησηΔιαγραφήΜία επίσκεψη στα γραφεία της Απογευματινής σίγουρα αξίζει.
Να είστε καλά και σας ευχαριστώ για την ενθάρυνση που μου προσφέρετε.
Χαιρετισμούς,Θοδωρής