Τότε και τώρα Νο.4

You will be redirected to the new page in

seconds

Καθώς η χρονιά φτάνει στο τέλος της, έφτασε η στιγμή για ακόμη ένα Τότε και τώρα. Σε τούτη την 4η απόπειρα παρουσίασης και σύγκρισης φωτογραφιών του παρελθόντος με το παρόν, έδωσα έμφαση κυρίως στους χριστιανικούς ναούς της Πόλης. Τι θα ήταν άλλωστε η Πόλη δίχως τις εκκλησιές, την βυζαντινή κληρονομιά και την παρουσία του Ελληνισμού; Φυσικά αυτό το ερώτημα είναι ρητορικό και είναι σαν να ρωτάμε πως θα ήταν η ημέρα δίχως τον ήλιο.

Η παρουσίαση ξεκινά με την Αγιά-Σοφιά παραθέτοντας την ίδια φωτογραφία με τον άγνωστο φωτογράφο του παρελθόντος, ο οποίος με όμορφη καλλιτεχνική προσέγγιση θέλησε να την παρουσιάσει μέσα από την πύλη του κουλιγιέ του τεμένους Σουλτάναχμέτ. Μέσα από την πύλη, που βάζει ορατά όρια, ξανοίγεται το αρχιτεκτονικό θαύμα της Αγίας Σοφίας που η σοφία δημιουργίας του μοιάζει να καταργεί όρια, φυσικούς νόμους και να συνδέει αρμονικά τον επίγειο κόσμο με τον επουράνιο.

Τότε...η Αγία Σοφία με διαφορετική εξωτερική διακόσμηση από τον Ελβετό Fossati. Σε μια περιοχή αρκετά φτωχική την εποχή που τραβήχτηκε η φωτογραφία. Στις μέρες μας τα κάρα και τα άλογα εξέλειψαν και την θέση τους πήραν οι τουρίστες.

Τότε...

Φωτογραφία που απεικονίζει δύο μουσουλμάνους, μάλλον ιερωμένους, να συζητούν έξω από την εκκλησία του Αγίου Πέτρου και Μάρκου ή Hazreti Cabir Camii ή αλλιώς Atik Mustafa Paşa Camii (διάβασε εδώ). Από τότε υπάρχει η τροποποιημένη στέγη και ο τρούλος. Ο δρόμος χωμάτινος και αντί για τα κάγκελα που υπάρχουν στις μέρες μας, η περίφραξη ήταν από ξύλα. Για τον κόκορα που διασχίζει τον δρόμο όλο περηφάνια τα σχόλια απλά περιττεύουν. Κατά τα άλλα ο ναός παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητος, περνώντας από το Βυζάντιο, στην οθωμανική εποχή και έπειτα στις μέρες μας. Πόσο τρομερό είναι να κοιτώ και να ακουμπώ τις ίδιες πέτρες, τα ίδια τούβλα και να εισέρχομαι σε ιερούς ναούς όπως έκαναν οι προσκυνητές πριν χιλιάδες χρόνια.
Όπως τότε, έτσι και τώρα, στα μικρά σοκάκια βρίσκονται τα μεγάλα, τα σπουδαία!

...και τώρα

Μια φωτογραφία από την περιοχή του Εμινονού το 1919, κοντά στο σημείο που βρίσκεται το Ελ χάτς τιμουρτάς (δες εδώ)..

...στις μέρες μας ελάχιστα άλλαξαν. Μπορεί μερικά δέντρα να κόπηκαν μα νέα φυτεύτηκαν. Μερικά κτίρια ανηψώθηκαν  μα ο χώρος παρέμεινε πράσινος.

Ο μιναρές στα αριστερά απουσιάζει ενώ δεξιά διαφαίνεται καθαρά η προσθήκη κτίσματος άλλης αισθητικής και για τις ανάγκες του mihrap

Η ανατολική πλευρά της Μονής Παμμακαίστου στις μέρες μας

Ο ανέγγιχτος τρούλος του παρεκκλησίου της Θεοτόκου τότε. Τα τόξα και ο γύρω χώρος με την φυτομορφική και γεωμετρική έκφραση των αραβουργημάτων

Η άνω φωτογραφία απεικονίζει τον τρούλο του παρεκκλησίου στην Μονή Παμμακαρίστου (δες εδώ) παραδόξως απείραχτο παρ'ότι είναι από την εποχή που και το παρεκκλήσι χρησιμοποιούνταν ως τέμενος. Αυτό είναι κάτι που συνηθίζονταν σε μικρούς τρούλους και πλάγια κλίτη διότι καλύπτονταν με ξύλα αντί να καταστραφούν. Ήταν η πιο εύκολη λύση για την εφαρμογή της απαγόρευσης απεικόνισης ανθρώπινων προσώπων σε χώρους σε τεμένη. Έτσι εδώ, όπως και στην Μονή της Χώρας ημιτρούλια και τρούλοι παρρεκλησιών παρέμειναν ανέγγιχτοι

Ο τρούλος του παρρεκλησίου της Θεοτόκου στις μέρες μας. Το παρεκκλήσι λειτουργεί πλέον ως μουσείο σε αντίθεση με τον υπόλοιπο ναό

Στην παραπάνω φωτογραφία η Μονή Παμμακαρίστου παραπέμπει σε καλύβα. Στην νότια πλευρά υπάρχουν μεταγενέστερα τετράγωνα παράθυρα για τις ανάγκες του τεμένους.
Μετά την μετατροπή σε μουσείο τα παράθυρα αυτά σφραγίστηκαν με καμπυλωτές κόγχες που ταιριάζουν περισσότερο στα πρότυπα της περιόδου που χτίστηκε ο βυζαντινός ναός. Με την αλλαγή της ξύλινης κατασκευής φάνηκαν και τα στοιχεία των μεικτών πλεγμάτων κεραμόπλαστου διάκοσμου.

Η Μονή Παμμακαρίστου στις μέρες μας. Ένα μέρος που βρίσκομαι και θαυμάζω συχνά

Η Μονή της Χώρας τότε...

...και τώρα

Η φωτογραφία που ακολουθεί αποτέλεσε την μεγαλύτερη πρόκληση ως τώρα μα πιστεύω πως αξίζει να παρουσιαστεί για να καταδείξει μια Πόλη όχι πάρα πολλές δεκαετίες πρίν μα σίγουρα εντελώς διαφορετική. Στα δεξιά διακρίνεται η μικρή Αγία Σοφία (δες εδώ), δίπλα στις ράγες του τρένου ενώ απουσιάζει παντελώς η σημερινή παραλιακή λεωφόρος. Την θέση της κατέχουν απομεινάρια Τειχών, ξυλινες παράγκες, κάρα με άλογα και κομμάτι παραλίας.

Ο ναός του Αγίου Σέργιου και Βάκχου το 1955 με ένα τοπίο τόσο διαφορετικό από το σημερινό. Τώρα καταλαβαίνετε γιατί ακόμα μισόν αιώνα πιο πρίν η Λωξάντρα έπαιρνε πλοίο για να πάει από το Bakirköy στον Γαλατά.

Άνω δεξια διακρίνεται ο ναός του Αγίου Σέργιου και Βάκχου. Η φωτογραφία ήταν αδύνατον να αποτυπωθεί με περισσότερη ακρίβεια, εκτός και αν καβαλούσα τις ράγες του τρένου, με κίνδυνο να βρεθώ σε χρόνο ρεκόρ όχι στο Σιρκετζί μα στον άλλο κόσμο. Στα αριστερά εκεί που άλλοτε η Προποντίδα φιλούσε τα Τείχη, σήμερα απέραντες ασφάλτινες γλώσσες. Διακρίνονται αμυδρά απολιθώματα Τειχών.

Η είσοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Οθωμανική εποχή. Ελάχιστα άλλαξαν ως σήμερα. Μικρές μετατροπές στο φυλάκιο δεξιά αλλά και στην Πατριαρχική κατοικία λόγω πυρκαγιάς.

Η είσοδος σήμερα με την κεντρική πύλη να παραμένει συνεχώς κλειστή από τις 10 Απρίλη 1821, ημέρα απαγχονισμού του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε'

Το να βλέπω παλιό φωτογραφικό υλικό από την Πόλη με ευχαριστεί πάντα. Μα όταν βλέπω παιδιά να περπατούν ή να παίζουν έξω από τις εκκλησιές τότε τα συναισθήματα είναι ακόμη πιο δυνατά.
Παιδιά.....αχ παιδιά....Ρωμιόπουλα που πλέον δεν τα συναντά κανείς να παίζουν έξω από μαντρότοιχους εκκλησιών και που καταδεικνύει το μεγαλύτερο πρόβλημα της Ρωμιοσύνης του σήμερα, το δημογραφικό.

Τότε..έξω από το Οικουμενικό Πατριαρχείο παιδιά περπατούν ανέμελα. Στο τέλος της φωτογραφίας διακρίνεται πτέρυγα του Ευγενίδειου κτιρίου. Ένα Φανάρι από άλλες εποχές

Τώρα....τα παιδιά σπανίζουν σε τούτο το μικρό δρομάκι που γνώρισε τόσες πολλές ζωντανές στιγμές από παιδικά γέλια και φωνές

Τότε και τώρα.....πολλά άλλαξαν και άλλα παρέμειναν ως έχειν. Γύρω από τέτοια ζητήματα μπορούν να υπάρξουν ατελείωτες συζητήσεις και απόψεις. Το σίγουρο είναι πως η ενασχόληση με την συλλογή και σύγκριση Πολίτικων φωτογραφιών θα συνεχιστεί. Όσο θα βαστούν τα πόδια μου και θα κρατά το μεράκι μου, θα περπατώ, θα φωτογραφίζω, θα συγκρίνω, θα νοσταλγώ και θα χάνομαι στις διαστάσεις του χρόνου.

Άραγε σε 50 ή 100 χρόνια από τώρα πως θα φαντάζουν αυτές οι φωτογραφίες και ποιά θα μπορούσε να είναι η συνέχειά τους;